Gehoorschade

Gehoorschade ontstaat als je te vaak of te lang harde geluiden hoort. Maar wat is precies te hard geluid? En hoe merk je dat je gehoorschade hebt? En belangrijker nog, hoe zorg je er voor dat je het niet krijgt? Je oren verwerken de hele dag geluiden. Mooie, lelijke, harde en zachte. Meestal gaat dat prima. Maar als je teveel hard geluid hoort, kan er gehoorschade ontstaan. Ken je die piep na een avondje stappen? Dat is al een eerste teken.

Hoe ontstaat schade?

Hoor jij na het uitgaan wel eens zo?n piep in je oor? Dat betekent dat een stukje van je gehoor al is beschadigd. Hoe zit dat precies?  Het gaat allemaal om de trilhaartjes in het binnenoor. Die zijn continu bezig met het verwerken van geluid, want geluid is er altijd en overal. Harde geluiden, vanaf 80 decibel, kunnen het gehoor beschadigen. De trilhaartjes raken overbelast door de geluidsdruk en gaan kapot. Trilhaartjes gaan ook kapot als je te vaak of langdurig aan hard geluid wordt blootgesteld. Vergelijk het met een grasveld waar een bulldozer de grassprietjes in een klap platwalst of waar honderden mensen overheen lopen, waardoor de grassprietjes uiteindelijk ook kapot gaan. Beschadigde trilhaartjes geven verkeerde signalen door aan de hersenen: dat is die piep die je hoort! Als er steeds meer trilhaartjes sneuvelen blijven er niet genoeg over om geluiden door te geven en word je langzaam slechthorend. Het continu horen van een piep of ruis heet tinnitus. Andere vormen van gehoorschade zijn overgevoeligheid voor geluid(hyperacusis), vervorming van geluid (distortie) en geluiden links en rechts verschillend waarnemen (diplacusis). 

Wat is te hard?

Wat is te hard geluid en wanneer wordt het schadelijk voor je gehoor? Geluiden vanaf 80 decibel kunnen schadelijk zijn. Geluiden van 120 decibel kunnen je gehoor direct beschadigen. Hoe schadelijk geluiden tussen 80 en 120 decibel zijn hangt af van hoe vaak en hoe lang je er naar luistert. Een voorbeeld: geluid van 80 decibel kun je 8 uur per dag (of 40 uur per week) ?veilig? horen. Elke 3 decibel erbij is een verdubbeling van het geluid, waardoor 83 decibel nog maar 4 uur per dag (of 20 uur per week) veilig is. En 86 decibel nog maar 2 uur per dag (of 10 uur per week). Geluid van 103 decibel kan je gehoor in minder dan 5 minuten beschadigen. Het bepalen van een veilig geluidsniveau hangt af van welke norm je uitgaat, de Arbonorm van 80 decibel of de Vrijetijdsnorm van 88 decibel. De Vrijetijdsnorm is soepeler, omdat mensen gemiddeld 10 jaar uitgaan. De Arbonorm gaat uit van 40 jaar werken. Bekijk hier de maximale blootstelling volgens de Arbonorm en Vrijetijdsnorm.

Soorten Schade

Als je gehoor te vaak aan te hard geluid wordt blootgesteld kan blijvende schade ontstaan. De meest voorkomende soorten zijn:

Lawaaislechthorendheid

Deze vorm van gehoorschade wordt ook wel een ?disco-dip? genoemd. In de grafiek die aangeeft hoe goed je bepaalde toonhoogtes hoort (audiogram) zit namelijk precies een dip op 4000 hertz (Hz), de toonhoogte van spraak en muziek. Tinnitus
Tinnitus is een verzamelnaam voor allerlei suis, piep, fluit of bromgeluiden die alleen voor de persoon zelf hoorbaar zijn. Het gaat om ?schijngeluiden?, die ontstaan als je oren of gehoorzenuw uit zichzelf, zonder aanleiding, signalen doorgeven. In de hersenen krijgen die de betekenis ?geluid?. De bekende piep in je oren na een avondje stappen is al een eerste teken van schade, ook als de piep de volgende dag (gelukkig) weer is verdwenen. Tinnitus kan allerlei oorzaken hebben, variërend van hoge bloeddruk tot infectieziekten. Het kan ook een bijwerking zijn van medicijnen. Maar lawaai is de bekendste boosdoener.

Hyperacusis

Overgevoelig voor alledaagse geluiden, zoals het uitruimen van de vaatwasser of het roeren met een lepeltje in een kopje. De werkelijkheid voor mensen met hyperacusis. De overgevoeligheid ontstaat doordat de oren hun ?dynamische bereik? hebben verloren. Ze kunnen zich niet meer instellen op snelle veranderingen in volume, waardoor geluiden keihard binnenkomen. Dat kan ook pijnlijk zijn. De aandoening kan verschillende oorzaken hebben, zoals hoofdletsel, bepaald medicijngebruik of een tumor in het hoofd. Maar de meest voor de hand liggende oorzaak is schade door te hard geluid. Andere vormen van gehoorschade zijn diplacusis, waarbij je geluiden met je linker en rechter oor verschillend hoort. En distortie, waarbij je geluiden vervormd hoort, alsof je onder water bent.

Ouderdomsslechthorendheid

Naarmate je ouder wordt, krijgt je lichaam meer last van slijtage. Je gewrichten worden minder soepel, je huid krijgt rimpels. Ook je oren gaan achteruit. Het aantal trilhaartjes in je binnenoor dat nog goed werkt neemt af. De trilharen voorin het slakkenhuis, die de hoge tonen oppikken, zijn het kwetsbaarst. De terugval begint dus eerst bij de hoge tonen, al vanaf ongeveer je 20e levensjaar. Extra schade door hard geluid, die je in je leven oploopt, maakt straks je gehoor natuurlijk nog slechter. Een hoortoestel kan het geluid wel voor je versterken, maar als je bijna doof bent helpt versterking ook niet meer. De leefomgeving speelt ook nog een rol in mate van gehoorschade. Ouderen die in een stil gebied hebben gewoond horen vaak beter dan leeftijdgenoten die tussen machines, verkeer en muziek hebben geleefd. In de meeste gevallen gaat gehoorschade niet meer over. Leven met gehoorschade, hoe doe je dat? Hoe kun je je concentreren op je studie of werk als je continu een irritante piep in je hoofd hebt of overgevoelig bent voor geluid? De gevolgen van gehoorschade zijn voor iedereen verschillend. Continu een piep horen zorgt bij veel mensen voor slaapproblemen en moeite met concentreren, bijv. op werk of een studieopdracht. Als je last hebt van lawaaislechthorendheid heb je vaak moeite met verstaan van anderen in een rumoerige omgeving, bijvoorbeeld in een vergadering of collegezaal. Maar ook in de kroeg merk je het. Uit angst om de gehoorschade te verergeren besluiten sommige mensen om maar helemaal niet meer naar feesten te gaan, waardoor ze uiteindelijk in een sociaal isolement terecht komen.

Schade voorkomen

Hoe zorg je ervoor dat je kunt blijven genieten van muziek, maar ook je oren gezond houdt? Als je naar muziek luistert op je telefoon of mp3-speler zit je zelf aan de knoppen. Let dan op je volume door bijvoorbeeld een volumebegrenzer in te stellen. Ook kun je letten op het type koptelefoon dat je gebruikt, eentje die het omgevingsgeluid goed afsluit is het veiligste voor je gehoor

Veilig luisteren

Als je naar muziek luistert op je telefoon of mp3-speler zit je zelf aan de knoppen. Let dan op je volume door bijvoorbeeld een volumebegrenzer in te stellen. Ook kun je letten op het type koptelefoon dat je gebruikt, eentje die het omgevingsgeluid goed afsluit is het veiligste voor je gehoor Ook het type koptelefoon waar je mee luistert is van invloed. Natuurlijk op de kwaliteit van het geluid, maar ook op je gehoor.

Veilige Koptelefoons

Zorg voor een goede kwaliteit koptelefoon of oortjes. Dat is natuurlijk fijn voor de geluidskwaliteit, maar vaak ook beter voor je oren. Oortjes die goed in je oor zitten, sluiten de omgeving goed af, waardoor je veel meer van de muziek hoort. Resultaat is dat je het geluid niet hard hoeft te zetten. Hetzelfde geldt voor een koptelefoon die goed over je oren heen valt, waardoor omgevingsgeluiden geblokkeerd worden. Dit soort koptelefoons is het veiligste, omdat de boxjes van een koptelefoon net iets verder van je oor afzitten dan bij de in-ear oortjes.